Collageen: wat is het en hoe zorgt kou voor een productie van collageen?

In de schoonheidswereld is ‘collageen’ een enorm marketingwoord geworden. Het zou goed zijn voor je huid, je zou er eeuwig jong van blijven en je botten en spieren zouden er sterk van worden. Maar helpen al die crèmes, zalfjes en poeders wel? En is er niet een andere manier om voor de productie van collageen te zorgen?

Wat is collageen?

Collageen is een structureel eiwit in ons menselijk lichaam. Dit eiwit zorgt ervoor dat de huid, botten, spieren, pezen, ligamenten en het kraakbeen heel blijven. Het heeft een vezelachtige structuur, waardoor het ook voor elasticiteit zorgt. Je kunt collageen zien als een soort lijm die alle cellen en weefsels bij elkaar houdt.

Misschien denk je bij collageen al snel aan sterke botten, maar eigenlijk is het veel meer dan alleen een soort lijm. Het zorgt namelijk ook voor stevigheid en gladheid van de huid. Wil je er jeugdig uit blijven zien, dan heb je collageen nodig. Daarom is het ook niet gek dat allerlei crèmes en zalven rijk zijn aan collageen. Denk maar aan de anti-rimpel middelen: ze zitten er vol mee. Overigens is alleen smeren en poeders nemen niet genoeg. Het geheim zit ‘m vooral in de voeding die we tot ons nemen.

Collageen helpt gewrichten soepel te bewegen. Het vermindert wrijving. Daarnaast zit het ook in je haar en in je nagels. Naarmate we ouder worden, neemt het collageen niveau af. We worden minder flexibel en de huid blijft minder strak. Daarom is collageen ook zo populair in de wereld van schoonheid en wellness.

De functie van collageen

Collageen komt heel veel in weefsels voor. Deze stof zorgt voor de stevigheid en de structuur van de weefsels in ons lichaam. Om collageen aan te maken, hoef je niets te doen. Het lichaam maakt het zelf aan vanaf de periode van je groei, tot volwassenheid. Zo rond het 25e levensjaar in het lichaam volgroeid, en neemt ook de aanmaak van collageen af. Dat merk je aan alles: je elasticiteit van de huid wordt langzaamaan minder en er ontstaan fijne lijntjes en rimpeltjes.

Collageen speelt een belangrijke rol in de samenstelling en de instandhouding van sterke botten. Het speelt een rol bij de aanmaak van het kraakbeen en je vindt het zelfs terug in de weefsels van bloedvaten, tanden en tandvlees. Collageen houdt eigenlijk het hele lichaam bij elkaar.

Hoe maak je collageen aan?

We zouden heel graag zeggen: ‘Je maakt veel collageen aan door elke dag in een ijsbad te gaan zitten’, maar helaas: dat is naast de waarheid. Collageen maak je vooral aan door gezond te eten. Wel kan koude helpen om de collageenaanmaak ruim baan te geven.

Collageen kun je aanmaken door rode vruchten zoals paprika, tomaten en bietjes te eten. Daarin ze lycopeen: een noodzakelijke voedingsstof voor collageen. Ook Vitamine A helpt je bij het herstellen en regenereren van beschadigd collageen. Dit vind je bijvoorbeeld in wortels en zoete aardappelen.

Daarnaast heeft ons lichaam koper, mangaan en zink nodig als voedingsstof voor de productie van collageen. Deze vinden we vooral in zeevruchten. Denk aan oesters en mosselen. Zwavel hebben we ook nodig, en daarvan is knoflook een van de beste bronnen.

Wil je je lichaam gezond houden, dan is het belangrijk dat je voeding tot je neemt die rijk is aan collageen: vlees, schubben van vis, bottenbouillon en eieren. Eet ook genoeg citrusvruchten, want daar zit vitamine C in: een belangrijke hulpstof voor de lichaamseigen productie van collageen.

Cryotherapie (koudetherapie) tegen ontsteking en pijn

Helpt koudetherapie (zoals een ijsbad nemen of koud douchen) bij de aanmaak van collageen? Het antwoord is: ‘Niet per se bij de aanmaak ervan, maar het zorgt er wel voor dat collageen ruim baan in het lichaam krijgt’. Dat zit zo:

Het precieze effect van kou op collageen is maar tijdelijk, maar kan ons wel helpen. Daarom gebruikt men in de medische wereld vaak cryotherapie. In het dagelijks leven noemen we dat gewoon ‘koudetherapie’. Een ijsbad nemen, koud douchen, of in een koelcel gaan zitten: deze extreme handelingen kunnen bijdragen aan een betere gezondheid. Bij cryotherapie onderdrukt de kou ontstekingsreacties, en kan pijn tijdelijk verlicht worden. Als er minder ontstekingsreacties in het lichaam zijn, gaat de aanmaak van collageen een stuk rapper en beter.

Daarom gaan veel sporters na een intensieve training even in een ijsbad zitten. Mogelijke blessures herstellen zich sneller, ze ontspannen hun spieren in het ijsbad, en schadelijke stoffen worden opgeruimd. Collageen speelt een belangrijke rol bij het genezingsproces. Door in de kou te gaan zitten geef je dus eigenlijk collageen meer kans om je lichaam sterker te maken.

Alleen kou is niet genoeg

Jezelf blootstellen aan kou kan dus helpen bij de aanmaak van collageen, maar alleen kou is niet voldoende om je lichaam sterk en gezond te houden. De conditie van collageenvezels is van veel factoren afhankelijk. Voeding, hydratatie, genetica en algemene gezondheid zijn allemaal factoren die mede bepalen hoeveel collageen je aanmaakt.

Kou alleen is dus geen wondermiddel. Regelmatig een ijsbad nemen is weliswaar goed voor je, maar het zorgt er niet voor dat je er jong uit blijft zien of dat je botten en spieren sterker worden. Bovendien kan overmatige blootstelling aan koude ook juist schadelijk zijn. Daarom is het een goed idee om bij gezondheidsklachten altijd eerst een professionele zorgverlener te raadplegen.