Alles over bruin vet in combinatie met kou

Bruin vet: daar heb je misschien nog nooit van gehoord. Toch hebben we daar genoeg van in ons lichaam. En dat is heel mooi, want bruin vet is nuttig voor allerlei zaken. Zo kun je er bijvoorbeeld door afvallen. Hoe laten we dat vet precies voor ons werken, in plaats van tegen ons, zoals bij wit vet? Laten we eens kijken naar de effecten van kou op de werking van bruin vet.

Wat is bruin vet?

In ons lichaam hebben we twee soorten vet: wit vet en bruin vet. Het witte vet kennen we het beste. Dit is het vet dat ontstaat als je gewicht toeneemt. Maar naast deze witte vetten, hebben we ook bruin vet. Ongeveer tien jaar geleden ontdekten wetenschappers dat per ongeluk. Bruin vet heeft een gezonde functie in ons lichaam: het zorgt ervoor dat we lichaamswarmte produceren. Het verbrandt ander vet, en er komt suiker vrij. Dankzij bruin vet wordt er vet in de organen afgebroken.

Wat is het verschil tussen bruin vet en wit vet?

Wanneer we denken aan ‘vet’, denken we vooral aan wit vet. Het soort vet dat je lichaam laat groeien en voor obesitas kan zorgen. Maar je denkt: ‘vet is toch vet’? Ja, maar er zijn slechte vetten en er zijn goede vetten. Wit vet is een voorbeeld van slecht vet. Het heeft wel een isolerende functie, maar op een andere manier dan bruin vet. Wit vet slaat calorieën op, rond je organen en op zichtbare plaatsen. Denk aan je heupen en je buik. Het is niet goed voor je gezondheid.

Bruin vet daarentegen, wordt actief als je het koud hebt, en verbrandt. Daardoor slaat het zich niet op op je heupen en je buik. Het zit in je hals, bij je sleutelbeen en rond je wervelkolom. Daarnaast is het te vinden bij je nieren, je aorta en bij het hart. Omdat het vet ervoor zorgt dat je op temperatuur blijft, zit het op belangrijke plekken in je lichaam.

Wat is de werking van bruin vet?

Veel mensen hebben nog nooit gehoord van bruin vet. En dat is ook niet zo gek, want we kennen het pas een jaar of tien. Dit vet heeft als voornaamste functie om ons warm te houden.

Bruin vet zet namelijk de energie in je lichaam om in warmte. Deze energie (calorieën) haal je uit gezonde voeding, dat rijk is aan koolhydraten en vetten. De warmte die ontstaat, houdt je niet alleen warm, maar zorgt er ook voor dat je wit vet verbrandt. Want wit vet zet geen energie om, maar slaat het op. Kortom: dit is het soort vet waar je ‘dikker’ van wordt. Wil je echt aan de slag met je bruine vet, dan is het een goed idee om lekker buiten te gaan sporten of te beginnen met wandelen. Bruin vet is gek op beweging en op buitenlucht.

Kou en bruin vet: een magische combinatie

Kou en bruin vet zijn een magische combinatie. Dat zegt ook hoogleraar Endocrinologie Patrick Rensen, van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hij weet dat als we het koud hebben, onze hersenen via zenuwen een signaal sturen naar bruin vetweefsel. Dat signaal activeert de vetcellen, die dan suiker en vetmoleculen uit het bloed verbranden. Er komt niet alleen CO2 bij vrij, die we weer uitademen, maar ook warmte dat ons lichaam verwarmt.

Wil je de knop van je bruine vet aanzetten, dan moet je een signaal sturen vanuit de hersenen. Dat is de zogenoemde beta-2-receptor. Je kunt deze op verschillende manieren activeren.

Hoe activeer je bruin vet (het gezonde vet) in je lichaam?

Bruin vet kun je op drie verschillende manieren activeren. Probeer deze methodes te combineren, in plaats van er eentje uit te kiezen. Zo bereik je een optimaal resultaat.

Bruin vet activeren door kou

Je kunt bruin vet activeren door kou. Zeker in de ochtend. Daarom kun je bijvoorbeeld de temperatuur in huis verlagen tot een graad of 17. Ook ‘s ochtends een koude douche nemen, is goed voor je. Je activeert de vetverbranding op die manier meteen. Het is misschien even wennen, maar het is heel goed voor het activeren van je bruine vet, en daarmee ook voor je gezondheid.

Je begrijpt wel dat als je in een ijsbad gaat zitten van een graad of 14, je bruine vet nog harder gaat werken en de verbranding nog sneller gaat. Kou en bruin vet zijn een magische combinatie. Nog een reden om snel een ijsbad te kopen, dus.

Licht in de ochtend

Licht in de ochtend zorgt ervoor dat bruin vet actiever wordt. De voorwaarde is dan wel dat je slaapt op het ritme van je biologische klok. De klok op een bepaald tijdstip zetten heeft dus geen zin. Door te kiezen voor veel licht, in combinatie met een goed ontbijt, breng je de vetverbranding op gang.

Gezonde en evenwichtige voeding

Voedsel is erg belangrijk voor een goede werking van bruin vet. Het eten van weinig koolhydraten en meer vetten en eiwitten zorgt ervoor dat het vetpercentage in de organen afneemt. Het zorgt er ook voor dat het bruine vet wordt geactiveerd. Door veel fruit (vezels) en groente te eten, gaat het bruine vet echt werken. Dat zorgt voor een goede darmflora, die een seintje geeft aan de hersenen om minder te eten en in beweging te komen.

Je kunt daarom het best bij je ontbijt al kiezen voor groente en fruit. Liever geen koolhydraten. Zo zorg je er ook voor dat je niet de rest van de dag aan het snaaien bent.

Hoe koud moet je het hebben voordat bruin vet werkt?

Jammer, maar helaas: een koude maand in het jaar zorgt er niet voor dat ons bruine vet massaal begint te werken. Dat weet tenminste onderzoeker Michiel Moonen. Uit zijn onderzoek blijkt dat blootstelling aan milde koude niet genoeg is om bruin vet te stimuleren. Wil je echt vet gaan verbranden, dan moet je je lichaam flink blootstellen aan koude. Maar hoe koud moet je bad zijn? Een ijsbad nemen is dan een van de opties. Het voordeel daarvan is dat je zelf de temperatuur kunt bepalen. Om het bruine vet te laten werken, zul je een temperatuur van onder de 15 graden moeten bereiken.

Alleen in een ijsbad gaan zitten alleen, is niet voldoende. Je hebt spieractiviteit nodig voordat bruin vet werkt. Rillen is zo’n spieractiviteit. Bij een watertemperatuur van 14 graden, beginnen de meeste mensen te rillen. Je kunt je bijna niet voorstellen dat rillen ontzettend gezond is, maar dat is het dus wel. We hebben ooit het idee gekregen dat rillen ongezond is en je daar ziek van wordt. Dat terwijl rillen gewoon een signaal van het lichaam is, dat je het koud hebt gekregen en energie aan het verbranden bent.

Ook in het gewone dagelijks leven kunnen we onze leefomgeving aanpassen aan de wensen van bruin vet, blijkt uit het onderzoek van Moonen. Zo kunnen we bijvoorbeeld de thermostaat op kantoor wat lager zetten. Langdurig verkeren in een iets lagere temperatuur kan dan toch nog een bijdrage leveren aan de strijd tegen het overgewicht. Maar nog altijd zullen beweging, dieet en andere leefstijlaspecten heel belangrijk blijven.

Kan bruin vet helpen bij afvallen?

Doordat bruin vet energie in warmte omzet, voorkomt het dat ons lichaam te veel omzet in wit vet. Bruin vet kan bovendien wit vet verbranden dat in het lichaam is opgeslagen. En dat is fijn, want dat betekent dat bruin vet kan helpen bij afvallen. Je kan met bruin vet overgewicht tegengaan. De hoeveelheid en activiteit van bruin vet is lager bij mensen met overgewicht dan bij mensen met een gezond gewicht. Uit onderzoek blijkt ook dat bruin vet bij mensen met obesitas de negatieve effecten van het overgewicht kan verminderen.

Bruin vet kan je dus helpen bij het afvallen en bij het voorkomen van onder meer hart- en vaatziekten. Het mooie is dat we allemaal bruin vet kunnen aanmaken. Je hebt er geen pilletje of een ingreep voor nodig. Nu we weten dat kou de belangrijkste activator van dit vet is, is het een goed idee om minder warme kleding aan te trekken, de verwarming iets lager te zetten en ‘s ochtends koud te douchen.

Combineer dit met sporten in de buitenlucht, of een winterse wandeling, en je zult merken dat het bruine vet in beweging komt. Zo kun je op een natuurlijke manier afvallen.

Bruin vet op recept?

Nu we weten welke functie bruin vet heeft, kunnen we deze theorie gebruiken om bijvoorbeeld diabetes type 2 en hart- en vaatziekten tegen te gaan. De activatie van bruin vet door kou vermindert niet alleen het lichaamsvet, maar ook de hoeveelheid glucose en cholesterol in het bloed.

Daarom is het denkbaar dat we in de toekomst van de dokter de opdracht krijgen om koud te douchen of regelmatig een ijsbad te nemen. Dat, in combinatie met gezond eten, genoeg bewegen en veel licht, gaat er uiteindelijk voor zorgen dat we allemaal gezonder kunnen leven. Daarmee worden kunstmatige zaken als medicijnen, een afslankpil of een gastric bypass al een stuk minder interessant.